Blog / Geliştirme

HTML'den Stilli Excel (XLSX) Dosyalarını Dışa Aktarma

Şevval Senyücel

Şevval Senyücel
laravel-export-excel.webp
Hızlı Erişim

Günümüzün veri odaklı dünyasında, bilgiyi anlaşılır ve işlenebilir formatlarda sunmak, her türlü uygulamanın vazgeçilmez bir parçasıdır. Web uygulamalarından raporlama sistemlerine, kullanıcıların kendilerine sunulan veriyi farklı formatlarda talep etmesi ve hatta üzerinde işlem yapabilmesi, standart bir beklenti haline gelmiştir. Bu beklentiyi karşılamanın en yaygın ve etkili yollarından biri de verileri Excel dosyaları (özellikle .xlsx formatı) olarak dışa aktarmaktır. Excel, tabloların düzenlenmesi, hesaplamalar yapılması ve verilerin görsel olarak zenginleştirilmesi için dünya genelinde kabul görmüş, güçlü bir araçtır. Ancak basit veri dışa aktarımının ötesine geçerek, stilize edilmiş, görsel olarak zengin ve markanıza veya raporlama standartlarınıza uygun Excel dosyaları oluşturmak, uygulamanızın profesyonelliğini ve kullanılabilirliğini bir üst seviyeye taşır.

Peki, bu karmaşık görünen görevi, özellikle dinamik web içeriği üreten HTML tabanlı sistemlerden nasıl başarıyla gerçekleştirebiliriz? Laravel gibi modern bir PHP çatısı ve Maatwebsite/Excel gibi güçlü bir kütüphane birleştiğinde, bu zorluğun üstesinden gelmek hem şaşırtıcı derecede kolaylaşır hem de olağanüstü esneklik sunar. Bu kapsamlı rehberde, HTML'den stilize edilmiş Excel (XLSX) dosyalarını dışa aktarmanın tüm inceliklerini, Laravel çerçevesi ve popüler Maatwebsite/Excel kütüphanesi özelinde derinlemesine inceleyeceğiz. laravel excel export, export excel in laravel ve maatwebsite/excel gibi anahtar kelimelerin odak noktası olduğu bu içerik, sadece veriyi dışa aktarmakla kalmayacak, aynı zamanda onu görsel olarak da parlatmanın yollarını açacaktır.

Neden Stilli Excel Dışa Aktarımına İhtiyaç Duyulur?

Verilerin düz metin veya temel tablolar halinde dışa aktarılması, çoğu zaman yeterli değildir. İş süreçlerinin gerektirdiği raporlar, finansal tablolar, stok dökümleri veya analizler, sadece veriyi değil, aynı zamanda verinin bağlamını ve önemini vurgulayan görselliği de talep eder. İşte stilize edilmiş Excel dışa aktarımının kritik hale geldiği noktalar:

  1. Gelişmiş Okunabilirlik ve Anlaşılırlık: Renkler, yazı tipi stilleri, hücre kenarlıkları ve hizalamalar, büyük veri kümelerini bile daha okunabilir hale getirebilir. Önemli verileri vurgulayarak, kullanıcıların kritik bilgileri anında fark etmesini sağlar. Örneğin, negatif değerleri kırmızı renkte göstermek veya belirli bir eşiği aşan verileri yeşil arka planla işaretlemek, raporun anlaşılırlığını büyük ölçüde artırır.
  2. Kurumsal Kimlik ve Marka Tutarlılığı: Dışa aktarılan raporlar, uygulamanızın veya kurumunuzun bir uzantısıdır. Kurumsal renkleri, logoyu (Excel'e yerleştirilebilen) ve belirli yazı tiplerini kullanarak, dışa aktarılan Excel dosyalarının da markanızın görsel kimliğine uygun olmasını sağlayabilirsiniz. Bu, profesyonel bir imaj çizer ve güvenilirlik hissini pekiştirir.
  3. Hata Önleme ve Veri Bütünlüğü: Belirli hücre formatlarını (tarih, para birimi, yüzde) önceden tanımlamak, veri giriş hatalarını azaltır ve Excel'de yapılan sonraki analizlerin doğruluğunu garanti altına alır. Sayıların metin olarak değil, sayı olarak formatlanması, kullanıcıların bu veriler üzerinde matematiksel işlemler yapabilmesi için elzemdir.
  4. Gelişmiş Analiz ve Raporlama Yetenekleri: Stilli Excel dosyaları, pivot tabloları, grafikler ve formüller gibi Excel'in yerleşik güçlü özelliklerinden tam olarak yararlanma imkanı sunar. Düzgün formatlanmış veriler, bu tür ileri düzey analizlerin daha verimli bir şekilde yapılmasını sağlar.
  5. Kullanıcı Deneyimi (UX): Kullanıcılar, anlaşılır ve estetik olarak hoş görünen raporları tercih ederler. İyi tasarlanmış bir Excel çıktısı, kullanıcıların verilerle etkileşimini kolaylaştırır ve genel uygulama memnuniyetini artırır. Kullanıcılar, "bu uygulama gerçekten işimi kolaylaştırıyor" hissine kapılırlar.

Bu nedenlerden dolayı, basit bir excel laravel dışa aktarımından ziyade, laravel excel export example olarak stilize edilmiş çıktılar sunmak, modern web uygulamaları için bir zorunluluk haline gelmiştir.

Ham HTML/PHP ile Veri Dışa Aktarmanın Zorlukları ve Laravel'in Rolü

Geleneksel PHP yaklaşımlarıyla, özellikle ham HTML tabanlı bir yapıdan Excel dosyası oluşturmak, oldukça zahmetli ve hataya açık bir süreç olabilir. Temel CSV dışa aktarımları nispeten kolay olsa da, stilize edilmiş XLSX dosyaları oluşturmak için ciddi kütüphane bilgisi veya karmaşık manuel kodlama gerektirir.

  1. Sıfırdan Dosya Oluşturma: Ham PHP ile XLSX dosyası oluşturmak, Excel'in Open XML formatını (veri, stil ve yapının XML dosyalarıyla tanımlandığı bir zip arşivi) anlamayı ve manuel olarak bu XML dosyalarını oluşturmayı gerektirir. Bu, detaylara takılıp kalmaya ve kolayca hata yapmaya yol açabilir.
  2. Stil Yönetimi Zorluğu: Hücre renkleri, yazı tipleri, kenarlıklar veya sütun genişlikleri gibi stil özelliklerini manuel olarak tanımlamak, yoğun çaba gerektiren ve sürdürülebilirliği düşük bir yaklaşımdır. Her bir stil kuralını programatik olarak uygulamak, kodun şişmesine ve okunabilirliğinin azalmasına neden olur.
  3. Performans ve Bellek Yönetimi: Özellikle büyük veri kümeleriyle çalışırken, ham PHP ile manuel dosya oluşturmak, bellek sınırlarını zorlayabilir ve performans sorunlarına yol açabilir. Bu, uygulamanın çökmesine veya kullanıcıların uzun bekleme süreleriyle karşılaşmasına neden olabilir.
  4. Güvenlik Endişeleri: Dışa aktarılan verilerin doğru şekilde temizlenmemesi veya biçimlendirilmemesi, güvenlik açıklarına yol açabilir. Örneğin, kötü amaçlı kodların Excel dosyasına enjekte edilmesi, ciddi güvenlik riskleri oluşturabilir.
  5. Bakım ve Ölçeklenebilirlik: Manuel olarak yazılmış Excel dışa aktarım kodları, gereksinimler değiştikçe veya yeni özellikler eklendikçe bakımı zorlaşır ve ölçeklenmesi neredeyse imkansız hale gelir.

İşte bu noktada Laravel gibi modern bir çerçeve ve özel kütüphaneler devreye girer. Laravel, sağladığı MVC yapısı, Composer tabanlı paket yönetimi ve güçlü Artisan komut satırı aracı ile bu tür karmaşık görevleri basitleştirir. Maatwebsite/Excel gibi kütüphaneler ise, Excel dosya oluşturma ve stilizasyonun tüm zorluğunu soyutlayarak geliştiricilere kullanımı kolay bir API sunar. Bu sayede geliştiriciler, düşük seviyeli dosya formatı detaylarıyla uğraşmak yerine, iş mantığına ve veri sunumuna odaklanabilirler.

Maatwebsite/Excel Kütüphanesi: Laravel İçin Mükemmel Çözüm

Laravel ekosisteminde Excel ile ilgili işlemler söz konusu olduğunda akla ilk gelen kütüphane hiç şüphesiz Maatwebsite/Excel'dir. PHPSpreadsheet üzerine kurulu olan bu kütüphane, laravel-excel operasyonlarını son derece kolay ve verimli hale getirmek için tasarlanmıştır. Gerek veri dışa aktarımında gerekse veri içe aktarımında sunduğu zengin özellikler ve entegrasyon kolaylığı sayesinde, Laravel geliştiricileri arasında geniş bir popülerliğe sahiptir.

Maatwebsite/Excel'in Temel Özellikleri:

  • Kolay Kurulum ve Entegrasyon: Composer aracılığıyla hızlı kurulum ve Laravel'in servis sağlayıcılarıyla sorunsuz entegrasyon.
  • Sezgisel API: Veri dışa aktarma ve içe aktarma işlemleri için temiz ve anlaşılır bir API sunar. Eloquent modellerinden, koleksiyonlardan veya basit dizilerden veri almayı kolaylaştırır.
  • Geniş Format Desteği: XLSX, CSV, ODS gibi çeşitli dosya formatlarını destekler.
  • Stil ve Biçimlendirme Yetenekleri: Hücre, satır ve sütun düzeyinde kapsamlı stil ve biçimlendirme seçenekleri sunar. Yazı tipleri, renkler, kenarlıklar, hizalamalar ve sayı biçimleri gibi özellikler üzerinde tam kontrol sağlar.
  • Görünümlerden Dışa Aktarma (FromView): HTML Blade şablonlarını kullanarak Excel içeriği oluşturma yeteneği. Bu, özellikle exporting styled excel (xlsx) files from html konusunun anahtar noktasıdır. HTML ve CSS bilgisiyle Excel tablolarını tasarlayabilme imkanı sunar.
  • Kuyruklama ve Büyük Veri Kümeleri: Büyük veri kümelerini dışa aktarırken uygulamanın yanıt verme yeteneğini korumak için kuyruklama (queueing) özelliğini destekler. Bu, laravel export data to excel işlemlerinde performans sorunlarının önüne geçmek için kritik öneme sahiptir.
  • Çoklu Sayfa Desteği: Tek bir Excel çalışma kitabında birden fazla sayfa (sheet) oluşturma yeteneği.
  • Olay Tabanlı Stilizasyon (WithEvents): Excel dosyası oluşturma yaşam döngüsündeki çeşitli olaylara (örneğin, dosya oluşturulmadan önce, sayfa oluşturulduktan sonra) müdahale ederek daha karmaşık ve dinamik stilizasyon imkanları sunar.

Maatwebsite/Excel, maatwebsite/excel laravel projelerinde veri yönetimi için vazgeçilmez bir araçtır. Özellikle maatwebsite/excel laravel 9 gibi en son Laravel sürümleriyle de tam uyumlu çalışarak güncel projeler için de güvenilir bir çözümdür.

Maatwebsite/Excel Kurulumu ve Temel Yapılandırma

Maatwebsite/Excel'i Laravel projenize entegre etmek oldukça basit bir süreçtir. Composer paket yöneticisi aracılığıyla hızlıca kurulumu gerçekleştirebilirsiniz.

1. Kütüphaneyi Kurma

Projenizin kök dizininde aşağıdaki Composer komutunu çalıştırarak Maatwebsite/Excel'i kurun:

Code execution failed.
invalid syntax (<string>, line 87)
Traceback (most recent call last):
  File "/usr/bin/entry/entry_point", line 109, in _run_python
    exec(code, exec_scope)  # pylint: disable=exec-used
    ^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^
  File "<string>", line 87
    composer require maatwebsite/excel
             ^^^^^^^
SyntaxError: invalid syntax

composer require maatwebsite/excel

Bu komut, kütüphaneyi indirip projenizin vendor dizinine yerleştirecek ve composer.json dosyanıza gerekli girdiyi ekleyecektir.

2. Yapılandırma Dosyasını Yayımlama

Varsayılan yapılandırma çoğu durum için yeterli olsa da, özel ayarlar yapmak isterseniz yapılandırma dosyasını yayımlayabilirsiniz:

php artisan vendor:publish --provider="Maatwebsite\Excel\ExcelServiceProvider" --tag="config"

Bu komut, config/excel.php adında yeni bir yapılandırma dosyası oluşturacaktır. Bu dosyada, varsayılan dışa aktarım formatı, geçici depolama yolu gibi ayarları değiştirebilirsiniz.

3. Temel Dışa Aktarım Mekanizması

Maatwebsite/Excel ile dışa aktarım yapmak için genellikle bir "Export Class" oluşturursunuz. Bu sınıf, dışa aktarılacak veriyi tanımlar ve Excel'e özgü davranışları (örneğin, başlıklar, stiller) yönetir.

Bir dışa aktarım sınıfı oluşturmak için Artisan komutunu kullanabilirsiniz:

php artisan make:export UsersExport --model=User

Bu komut, app/Exports/UsersExport.php yolunda bir sınıf oluşturur. --model=User parametresi, otomatik olarak FromCollection veya FromQuery arayüzlerini uygulayarak temel bir yapı sağlar.

app/Exports/UsersExport.php dosyasının içeriği (örnek):

<?php

namespace App\Exports;

use App\Models\User;
use Maatwebsite\Excel\Concerns\FromCollection;
use Maatwebsite\Excel\Concerns\WithHeadings;

class UsersExport implements FromCollection, WithHeadings
{
    /**
    * @return \Illuminate\Support\Collection
    */
    public function collection()
    {
        return User::all(); // Tüm kullanıcıları dışa aktar
    }

    /**
     * @return array
     */
    public function headings(): array
    {
        return [
            'ID',
            'Adı',
            'E-posta',
            'E-posta Doğrulama Tarihi',
            'Şifre',
            'Oluşturulma Tarihi',
            'Güncelleme Tarihi',
        ];
    }
}

Bu örnekte, FromCollection arayüzü sayesinde collection() metodunu tanımlayarak dışa aktarılacak veriyi User::all() olarak belirledik. WithHeadings arayüzü ise headings() metodunu kullanarak Excel dosyasının ilk satırındaki sütun başlıklarını tanımlamamızı sağlar. Bu, export excel laravel için basit bir başlangıç noktasıdır.

4. Dışa Aktarım Tetikleme

Bu dışa aktarım sınıfını bir Laravel kontrolcüsünden veya doğrudan bir rotadan tetikleyebilirsiniz.

Örnek Controller Metodu:

<?php

namespace App\Http\Controllers;

use App\Exports\UsersExport;
use Illuminate\Http\Request;
use Maatwebsite\Excel\Facades\Excel;

class UserController extends Controller
{
    public function export()
    {
        return Excel::download(new UsersExport, 'users.xlsx');
    }
}

Örnek Rota:

use App\Http\Controllers\UserController;

Route::get('/users/export', [UserController::class, 'export'])->name('users.export');

Bu yapılandırma ile /users/export URL'sine yapılan bir istek, users.xlsx adında, tüm kullanıcı verilerini içeren basit bir Excel dosyası indirmeyi tetikleyecektir. Bu, laravel excel export custom query veya diğer veri kaynaklarıyla da kolayca entegre edilebilir.

Bu temel kurulum ve dışa aktarım mekanizması, Maatwebsite/Excel'in gücünü anlamak için bir başlangıç noktasıdır. Şimdi, asıl konumuz olan stilize edilmiş Excel dışa aktarımına ve özellikle HTML tabanlı görünümlerden veri çekmeye odaklanabiliriz.

Stilli Excel Dışa Aktarma: Derinlemesine Yaklaşım

Maatwebsite/Excel, hücre, satır ve sütun düzeyinde stilizasyon için birden fazla güçlü yöntem sunar. Amacımız, exporting styled excel (xlsx) files from html olduğu için, bu yöntemleri detaylıca inceleyeceğiz.

1. Doğrudan Stil Uygulama (WithStyles Arayüzü ile)

En temel stilizasyon yöntemlerinden biri, WithStyles arayüzünü kullanarak belirli bir sayfa veya belirli hücre aralığına stil uygulamaktır. Bu yöntem, statik veya koşullu stil uygulamaları için oldukça güçlüdür.

Öncelikle, export sınıfınıza WithStyles arayüzünü eklemeniz ve styles() metodunu uygulamanız gerekir:

<?php

namespace App\Exports;

use App\Models\User;
use Maatwebsite\Excel\Concerns\FromCollection;
use Maatwebsite\Excel\Concerns\WithHeadings;
use Maatwebsite\Excel\Concerns\WithStyles;
use PhpOffice\PhpSpreadsheet\Worksheet\Worksheet;

class UsersStyledExport implements FromCollection, WithHeadings, WithStyles
{
    public function collection()
    {
        return User::all();
    }

    public function headings(): array
    {
        return [
            'ID',
            'Adı',
            'E-posta',
            'E-posta Doğrulama Tarihi',
            'Şifre',
            'Oluşturulma Tarihi',
            'Güncelleme Tarihi',
        ];
    }

    /**
     * @return array
     */
    public function styles(Worksheet $sheet)
    {
        return [
            // İlk satır (başlıklar) için stil
            1    => ['font' => ['bold' => true, 'size' => 14, 'color' => ['argb' => \PhpOffice\PhpSpreadsheet\Style\Color::COLOR_WHITE]]],
            'A1:G1' => ['fill' => ['fillType' => \PhpOffice\PhpSpreadsheet\Style\Fill::FILL_SOLID, 'color' => ['argb' => 'FF4CAF50']]], // Yeşil arka plan
            // Belirli bir sütuna stil uygulama
            'C'  => ['font' => ['italic' => true]],
            // Belirli bir aralığa kenarlık ekleme
            'A1:G' . $sheet->getHighestRow() => ['borders' => ['allBorders' => ['borderStyle' => \PhpOffice\PhpSpreadsheet\Style\Border::BORDER_THIN]]],
            // Koşullu stil (örneğin, belirli bir değere göre)
            // Örnek: E-posta adresinin 'example.com' içerip içermediğine göre renklendirme (bu karmaşık bir örnektir ve genelde WithEvents ile daha iyi yönetilir)
            // 'B:B' => ['font' => ['color' => ['argb' => 'FF0000FF']]], // Bu direkt sütun rengini değiştirir, koşullu değil.
        ];
    }
}

styles() metodu, Worksheet nesnesini argüman olarak alır ve stil kurallarını içeren bir dizi döndürür. Dizinin anahtarları satır numaraları (örn. 1 ilk satır için), sütun harfleri (örn. 'C') veya hücre aralıkları (örn. 'A1:G1') olabilir. Değerler ise, PhpSpreadsheet kütüphanesinin stil nesnelerine uygun bir dizi formatında tanımlanır. Bu, how to use maatwebsite excel in laravel konusunda stilin temelini oluşturur.

Stil Tanımlama Detayları:

  • font: Yazı tipi stilini (kalınlık, italik, boyut, renk) belirler.
  • fill: Hücre arka plan rengini belirler. fillType ve color özellikleriyle kullanılır.
  • borders: Hücre kenarlıklarını tanımlar. allBorders, top, bottom, left, right gibi seçenekler ve borderStyle ile kullanılır.
  • alignment: Metin hizalamasını (yatay, dikey, metin kaydırma) ayarlar.
  • numberFormat: Sayı formatını belirler (tarih, para birimi, yüzde).

2. Görünümlerden Dışa Aktarma (FromView Arayüzü ile): HTML'den Excel'e Şıklık

FromView arayüzü, Maatwebsite/Excel'in en güçlü ve esnek özelliklerinden biridir ve exporting styled excel (xlsx) files from html konusunun tam kalbinde yer alır. Bu arayüz sayesinde, normal Laravel Blade şablonları kullanarak Excel dosyanızın içeriğini ve stilini tasarlayabilirsiniz. Bu, özellikle karmaşık tablo düzenleri veya HTML tabanlı raporları Excel'e aktarırken çok kullanışlıdır.

Öncelikle export sınıfınıza FromView arayüzünü eklemeniz ve view() metodunu uygulamanız gerekir:

<?php

namespace App\Exports;

use App\Models\User;
use Illuminate\Contracts\View\View;
use Maatwebsite\Excel\Concerns\FromView;
use Maatwebsite\Excel\Concerns\ShouldAutoSize; // Otomatik sütun genişliği için

class UsersViewExport implements FromView, ShouldAutoSize
{
    public function view(): View
    {
        return view('exports.users', [
            'users' => User::all()
        ]);
    }
}

Şimdi, resources/views/exports/users.blade.php adında bir Blade şablonu oluşturun:

<!DOCTYPE html>
<html>
<head>
    <title>Kullanıcılar</title>
    <style>
        /* Excel'de dikkate alınan temel CSS özellikleri */
        table {
            width: 100%;
            border-collapse: collapse;
        }
        th, td {
            border: 1px solid #000;
            padding: 8px;
            text-align: left;
        }
        th {
            background-color: #4CAF50; /* Yeşil başlık */
            color: white;
            font-weight: bold;
        }
        tr:nth-child(even) {
            background-color: #f2f2f2; /* Çift satırlar için açık gri */
        }
        .highlight {
            background-color: #FFFF00; /* Sarı vurgu */
            font-weight: bold;
        }
        .email-cell {
            color: #0000FF; /* Mavi e-posta metni */
        }
    </style>
</head>
<body>
    <table>
        <thead>
            <tr>
                <th>ID</th>
                <th>Adı</th>
                <th>E-posta</th>
                <th>Oluşturulma Tarihi</th>
            </tr>
        </thead>
        <tbody>
            @foreach($users as $user)
                <tr>
                    <td>{{ $user->id }}</td>
                    <td class="@if(strlen($user->name) > 10) highlight @endif">{{ $user->name }}</td>
                    <td class="email-cell">{{ $user->email }}</td>
                    <td>{{ $user->created_at->format('Y-m-d H:i') }}</td>
                </tr>
            @endforeach
        </tbody>
    </table>
</body>
</html>

FromView ile Stilizasyonun Püf Noktaları:

  • CSS Desteği: Maatwebsite/Excel, HTML şablonlarındaki bazı temel CSS özelliklerini (örneğin, background-color, color, font-weight, border, text-align, width) tanır ve bunları Excel stillerine dönüştürmeye çalışır. Ancak, tüm CSS özelliklerinin tam olarak desteklenmediğini unutmayın. Karmaşık CSS layout'ları veya Flexbox/Grid gibi modern CSS yapıları Excel'e çevrilmez.
  • Inline CSS ve <style> Etiketleri: Hem inline CSS (örneğin, <td style="color: red;">) hem de <style> etiketleri içindeki CSS kuralları çalışır.
  • Tablo Yapısı: Excel dosyası bir tablo yapısında olduğundan, HTML şablonunuzun da geçerli bir <table> yapısı içermesi kritik öneme sahiptir. <thead>, <tbody>, <tr>, <th>, <td> etiketlerini doğru kullanmalısınız.
  • Otomatik Sütun Genişliği: ShouldAutoSize arayüzünü uygulayarak, sütunların içeriğine göre otomatik olarak genişlemesini sağlayabilirsiniz, bu da okunabilirliği artırır.
  • Dinç Stil Uygulama: Blade şablonlarının gücünü kullanarak, verilere dayalı koşullu stil uygulamaları yapabilirsiniz. Yukarıdaki örnekte, isim uzunluğuna göre highlight sınıfının nasıl eklendiğini görebilirsiniz.

FromView yaklaşımı, özellikle HTML raporlama şablonlarınız varsa ve bu raporları Excel'e taşımak istiyorsanız inanılmaz derecede kullanışlıdır. Bu, php export to excel sürecini görsel tasarımcılara bile açan bir yaklaşımdır.

3. Olay Tabanlı Stilizasyon (WithEvents Arayüzü ile): En Detaylı Kontrol

WithEvents arayüzü, Excel oluşturma sürecinin çeşitli aşamalarına müdahale etmenizi sağlar. Bu, en karmaşık ve dinamik stilizasyon ihtiyaçları için nihai çözümdür. PhpSpreadsheet kütüphanesinin tüm gücüne erişim sağlar.

<?php

namespace App\Exports;

use App\Models\User;
use Maatwebsite\Excel\Concerns\FromCollection;
use Maatwebsite\Excel\Concerns\WithHeadings;
use Maatwebsite\Excel\Concerns\WithEvents;
use Maatwebsite\Excel\Events\AfterSheet;
use PhpOffice\PhpSpreadsheet\Style\Fill;
use PhpOffice\PhpSpreadsheet\Style\Border;
use PhpOffice\PhpSpreadsheet\Style\Alignment;

class UsersEventStyledExport implements FromCollection, WithHeadings, WithEvents
{
    public function collection()
    {
        return User::all();
    }

    public function headings(): array
    {
        return [
            'ID',
            'Adı',
            'E-posta',
            'E-posta Doğrulama Tarihi',
            'Şifre',
            'Oluşturulma Tarihi',
            'Güncelleme Tarihi',
        ];
    }

    /**
     * @return array
     */
    public function registerEvents(): array
    {
        return [
            AfterSheet::class    => function(AfterSheet $event) {
                // Başlık satırı için stil
                $event->sheet->getStyle('A1:G1')->applyFromArray([
                    'font' => [
                        'bold' => true,
                        'size' => 16,
                        'color' => ['argb' => 'FFFFFFFF'], // Beyaz yazı
                    ],
                    'fill' => [
                        'fillType' => Fill::FILL_SOLID,
                        'color' => ['argb' => 'FF2196F3'], // Mavi arka plan
                    ],
                    'alignment' => [
                        'horizontal' => Alignment::HORIZONTAL_CENTER,
                    ],
                ]);

                // Tüm verilere kenarlık ekleme
                $event->sheet->getStyle('A1:G' . $event->sheet->getHighestRow())->applyFromArray([
                    'borders' => [
                        'allBorders' => [
                            'borderStyle' => Border::BORDER_THIN,
                            'color' => ['argb' => 'FF000000'],
                        ],
                    ],
                ]);

                // Sütun genişliklerini otomatik ayarla
                $event->sheet->autoSize();

                // Belirli bir sütundaki veriye koşullu stil (örneğin, ID'si 5'ten büyük olanların satırını vurgula)
                $highestRow = $event->sheet->getHighestRow();
                for ($row = 2; $row <= $highestRow; $row++) { // İlk satır başlık olduğu için 2'den başla
                    $cellValue = $event->sheet->getCell('A' . $row)->getValue(); // A sütunundaki ID değerini al
                    if ($cellValue > 5) {
                        $event->sheet->getStyle('A' . $row . ':G' . $row)->applyFromArray([
                            'fill' => [
                                'fillType' => Fill::FILL_SOLID,
                                'color' => ['argb' => 'FFFFA500'], // Turuncu arka plan
                            ],
                        ]);
                    }
                }

                // Belirli bir sütunun veri formatını ayarla (örneğin, E-posta sütunu)
                $event->sheet->getStyle('C:C')->getNumberFormat()->setFormatCode(\PhpOffice\PhpSpreadsheet\Style\NumberFormat::FORMAT_TEXT);
            },
        ];
    }
}

registerEvents() metodu, dinlemek istediğiniz olayları ve bu olaylar tetiklendiğinde çalıştırılacak Closure'ları tanımlar. AfterSheet olayı, Excel sayfası oluşturulduktan hemen sonra tetiklenir ve sayfa üzerinde tüm stilizasyon işlemlerini yapmamızı sağlar. Bu, laravel excel export custom query sonuçları üzerinde detaylı stil kontrolü sağlar.

WithEvents ile Kontrol Gücü:

  • Tüm PhpSpreadsheet Özelliklerine Erişim: AfterSheet olayındaki $event->sheet nesnesi, altında yatan PhpSpreadsheet Worksheet nesnesidir. Bu, PhpSpreadsheet kütüphanesinin sunduğu tüm API'lara doğrudan erişebileceğiniz anlamına gelir. Hücreleri birleştirmekten, resim eklemeye, hatta formül yazmaya kadar her şeyi yapabilirsiniz.
  • Koşullu Stilizasyon: Veriye dayalı koşullu stiller uygulamak için döngüler ve koşullar kullanabilirsiniz. Yukarıdaki örnekte, ID'si belirli bir değerden büyük olan satırların nasıl vurgulandığını görebilirsiniz.
  • Dinamik Aralıklar: getHighestRow() ve getHighestColumn() gibi metotlarla, Excel dosyanızdaki mevcut veri aralıklarını dinamik olarak belirleyebilir ve stil uygulayabilirsiniz.
  • Performans Dikkati: Çok büyük veri kümelerinde, her hücreye ayrı ayrı stil uygulamak performans sorunlarına yol açabilir. Bu tür durumlarda, stil aralıklarını mümkün olduğunca geniş tutmaya çalışın veya kuyruklama (queueing) gibi gelişmiş özelliklerden yararlanın.

WithStyles, FromView ve WithEvents arasındaki seçim, ihtiyaçlarınızın karmaşıklığına ve dışa aktarmak istediğiniz stilin doğasına bağlıdır. Basit statik stiller için WithStyles yeterli olabilirken, HTML tabanlı tasarımlar için FromView ve en ince detayına kadar kontrol gerektiren karmaşık, dinamik stiller için WithEvents en iyi seçenektir.

Kompleks Sorgulardan Veri Dışa Aktarma ve Performans Yönetimi

Gerçek dünya uygulamalarında, veriler genellikle basit User::all() çağrılarıyla sınırlı değildir. İlişkisel veritabanlarından, birden fazla tabloyu birleştiren karmaşık sorgulardan veya filtrelenmiş, sıralanmış veri kümelerinden dışa aktarım yapmak gerekebilir. Maatwebsite/Excel bu senaryolar için de güçlü çözümler sunar.

1. Eloquent Sorgularından Dışa Aktarma (FromQuery)

FromQuery arayüzü, özellikle büyük veri kümeleriyle çalışırken performans açısından oldukça avantajlıdır, çünkü veriyi bir kerede belleğe yüklemek yerine, parçalar halinde (chunking) işler.

<?php

namespace App\Exports;

use App\Models\Order;
use Maatwebsite\Excel\Concerns\FromQuery;
use Maatwebsite\Excel\Concerns\WithHeadings;
use Maatwebsite\Excel\Concerns\WithMapping; // Verileri dönüştürmek için

class OrdersExport implements FromQuery, WithHeadings, WithMapping
{
    protected $status;

    public function __construct(string $status = null)
    {
        $this->status = $status;
    }

    public function query()
    {
        $query = Order::query()->with('user', 'products'); // İlişkileri eager load et

        if ($this->status) {
            $query->where('status', $this->status); // Duruma göre filtrele
        }

        return $query;
    }

    public function headings(): array
    {
        return [
            'Sipariş ID',
            'Kullanıcı Adı',
            'Kullanıcı E-posta',
            'Toplam Tutar',
            'Durum',
            'Oluşturulma Tarihi',
            'Ürünler', // İlişkili veri için başlık
        ];
    }

    /**
     * Her bir satırı Excel'e aktarılmadan önce dönüştürme
     * @param mixed $order
     * @return array
     */
    public function map($order): array
    {
        return [
            $order->id,
            $order->user->name ?? 'N/A',
            $order->user->email ?? 'N/A',
            $order->total_amount,
            $order->status,
            $order->created_at->format('Y-m-d H:i:s'),
            $order->products->pluck('name')->implode(', '), // İlişkili ürün isimlerini birleştir
        ];
    }
}

Kontrolcüden çağrılırken:

use App\Exports\OrdersExport;
use Maatwebsite\Excel\Facades\Excel;

class OrderController extends Controller
{
    public function exportCompletedOrders()
    {
        return Excel::download(new OrdersExport('completed'), 'completed_orders.xlsx');
    }

    public function exportAllOrders()
    {
        return Excel::download(new OrdersExport(), 'all_orders.xlsx');
    }
}

FromQuery ve WithMapping İle Esneklik:

  • Veri Filtreleme ve Sıralama: query() metodu içinde, Laravel'in Query Builder veya Eloquent'in tüm yeteneklerini kullanarak verileri filtreleyebilir, sıralayabilir ve join işlemleri yapabilirsiniz. Bu, laravel excel export custom query gereksinimleri için idealdir.
  • İlişkili Veriler (Eager Loading): with('user', 'products') gibi eager loading kullanarak, ilişkili verileri N+1 sorgu probleminden kaçınarak verimli bir şekilde çekebilirsiniz.
  • Veri Dönüştürme (WithMapping): WithMapping arayüzünü uygulayarak ve map() metodunu kullanarak, her bir model nesnesini Excel satırına dönüştürmeden önce istediğiniz formatta düzenleyebilirsiniz. Bu, özellikle ilişkili verileri tek bir hücrede birleştirmek veya tarih/saat formatlarını değiştirmek için kullanışlıdır.

2. Büyük Veri Kümelerini Yönetme: Kuyruklama (Queueing)

Çok büyük veri kümelerini (örneğin, yüz binlerce veya milyonlarca satır) dışa aktarırken, isteğin zaman aşımına uğraması veya bellek sınırlarının aşılması gibi sorunlarla karşılaşabilirsiniz. Maatwebsite/Excel, Laravel'in kuyruk sistemini kullanarak bu tür sorunları çözmek için ShouldQueue arayüzünü destekler.

Export sınıfınıza ShouldQueue arayüzünü eklemeniz yeterlidir:

<?php

namespace App\Exports;

use App\Models\User;
use Maatwebsite\Excel\Concerns\FromCollection;
use Maatwebsite\Excel\Concerns\WithHeadings;
use Illuminate\Contracts\Queue\ShouldQueue; // Kuyruklama için

class LargeUsersExport implements FromCollection, WithHeadings, ShouldQueue
{
    use \Maatwebsite\Excel\Concerns\Exportable; // Exportable trait'ini kullanın

    public function collection()
    {
        // Büyük bir veri kümesi olduğunu varsayalım
        return User::orderBy('id')->cursor(); // Daha verimli bellek kullanımı için cursor() kullanın
    }

    public function headings(): array
    {
        return [
            'ID', 'Adı', 'E-posta', 'Oluşturulma Tarihi'
        ];
    }
}

Kontrolcüden çağırırken, Excel::download() yerine Excel::queue() metodunu kullanabilirsiniz. Bu, dışa aktarım işlemini bir kuyruk işine dönüştürür:

use App\Exports\LargeUsersExport;
use Maatwebsite\Excel\Facades\Excel;
use Illuminate\Support\Facades\Storage; // Dosyayı kaydetmek için

class UserController extends Controller
{
    public function exportLargeDataset()
    {
        (new LargeUsersExport)->queue('large_users.xlsx')->onConnection('database')->onQueue('exports');

        return back()->with('success', 'Büyük kullanıcı listesi dışa aktarılıyor. Tamamlandığında bildirim alacaksınız.');
    }
}

Kuyruklamanın Faydaları:

  • Yanıt Süresini Azaltma: Kullanıcı, dışa aktarım işlemi tamamlanana kadar beklemek zorunda kalmaz. İşlem arka planda yürütülürken hemen yanıt alır.
  • Bellek Yönetimi: Kuyruk işleri genellikle daha fazla bellek ve zaman aşımı süresine sahip sunucu ortamlarında çalışabilir. cursor() metodu ile birlikte kullanıldığında, her seferinde tüm veriyi belleğe yüklemekten kaçınılmış olur.
  • Güvenilirlik: Kuyruklar genellikle başarısız olan işleri yeniden deneme mekanizmalarına sahiptir, bu da dışa aktarım işleminin daha güvenilir olmasını sağlar.
  • Bildirimler: İşlem tamamlandığında kullanıcıya e-posta veya web soketi aracılığıyla bildirim gönderebilirsiniz.

Kuyruklama, export excel laravel işlemlerinde kullanıcı deneyimini önemli ölçüde iyileştiren ve sunucu kaynaklarını daha verimli kullanan kritik bir özelliktir.

Kullanıcı Arayüzü ve Deneyim İyileştirmeleri

Sadece arka planda verileri dışa aktarmak yeterli değildir; kullanıcıların bu özellikten en iyi şekilde yararlanabilmesi için iyi bir kullanıcı arayüzü ve deneyimi sunmak da önemlidir.

1. Basit İndirme Butonu

En temel haliyle, kullanıcılar bir bağlantıya veya butona tıklayarak Excel dosyasını indirebilir:

<a href="{{ route('users.export') }}" class="btn btn-primary">
    Kullanıcıları Excel'e Aktar
</a>

2. Kuyruklama İşlemleri İçin Kullanıcıya Bildirim

Kuyruklanmış bir dışa aktarım işlemi, arka planda çalıştığı için kullanıcıya işlemin başladığına ve tamamlandığında nasıl bildirim alacağına dair bilgi vermek önemlidir.

  • Anlık Geri Bildirim: İşlem başlatıldığında "İşlem başlatıldı, dosya hazır olduğunda e-posta alacaksınız." gibi bir mesaj gösterebilirsiniz.
  • E-posta Bildirimi: Kuyruk işi tamamlandığında, kullanıcıya bir e-posta göndererek dosyanın indirilebileceği bir bağlantı sağlayabilirsiniz.
  • Gerçek Zamanlı Bildirimler (WebSocket): Laravel Echo ve WebSocket'ler kullanarak, dosya hazır olduğunda kullanıcıya anında tarayıcı üzerinden bildirim gönderebilirsiniz. Bu, özellikle dashboard tarzı uygulamalarda harika bir kullanıcı deneyimi sunar.

3. Hata Yönetimi ve Kullanıcıya Bilgi Verme

Dışa aktarım sırasında oluşabilecek hataları (bellek yetersizliği, veritabanı bağlantı sorunları vb.) yakalamak ve kullanıcıya anlaşılır bir hata mesajı sunmak önemlidir.

use Maatwebsite\Excel\Facades\Excel;
use App\Exports\UsersExport;
use Illuminate\Validation\ValidationException; // Hata yönetimi için

class UserController extends Controller
{
    public function export(Request $request)
    {
        try {
            // Belirli bir kullanıcı ID'sine göre filtreleme örneği
            $query = User::query();
            if ($request->has('user_id') && $request->user_id) {
                $query->where('id', $request->user_id);
            }

            // Eğer sorgu sonucu boşsa hata döndür
            if ($query->count() === 0) {
                return back()->with('error', 'Aktarılacak herhangi bir kullanıcı bulunamadı.');
            }

            return Excel::download(new UsersExport($query), 'users.xlsx');
        } catch (\Exception $e) {
            // Hata loglama
            \Log::error('Excel dışa aktarma hatası: ' . $e->getMessage());
            // Kullanıcıya bilgi verme
            return back()->with('error', 'Excel dosyası oluşturulurken bir hata oluştu. Lütfen daha sonra tekrar deneyin veya yöneticinizle iletişime geçin.');
        }
    }
}

Bu, excel export in laravel işlemlerinde güvenilirliği artıran önemli bir adımdır.

Teknik Sorular ve Cevapları

1. Laravel'de Excel'e veri nasıl aktarılır?

Laravel'de Excel'e veri aktarımı için en yaygın ve önerilen yöntem Maatwebsite/Excel kütüphanesini kullanmaktır. Bu kütüphane, composer require maatwebsite/excel komutu ile kurulur. Temel olarak, veriyi dışa aktaracak bir "Export Class" oluşturulur. Bu sınıf, FromCollection veya FromQuery gibi arayüzleri uygularak dışa aktarılacak verinin kaynağını (Eloquent modeli, koleksiyon veya dizi) belirtir. Ardından, bir kontrolcü metodundan Excel::download(new YourExportClass, 'file_name.xlsx') çağrısı yapılarak dosya indirme işlemi başlatılır. Bu işlem, laravel excel operasyonlarının temelini oluşturur.

2. Maatwebsite Excel'de hücreler nasıl stilize edilir?

Maatwebsite/Excel'de hücre stilizasyonu için üç ana yaklaşım vardır:
* WithStyles: Export sınıfınıza WithStyles arayüzünü ekleyip styles(Worksheet $sheet) metodunu uygulayarak belirli satırlara, sütunlara veya hücre aralıklarına doğrudan stil (yazı tipi, renk, arka plan, kenarlıklar) uygulayabilirsiniz. Bu, PhpSpreadsheet'in stil API'sını kullanır.
* FromView: HTML Blade şablonlarını kullanarak Excel içeriğini oluşturduğunuzda, HTML ve temel CSS kullanarak stiller uygulayabilirsiniz. Bu yöntem, özellikle HTML raporlarını Excel'e dönüştürürken görsel tutarlılık sağlamak için çok etkilidir. <style> etiketleri veya inline CSS kullanılabilir.
* WithEvents: En detaylı kontrolü sunar. Export sınıfınıza WithEvents arayüzünü ekleyip registerEvents() metodunu uygulayarak Excel oluşturma sürecinin çeşitli olaylarına (örneğin, sayfa oluşturulduktan sonra AfterSheet olayı) müdahale edebilir ve PhpSpreadsheet'in tüm stil yeteneklerini kullanarak çok karmaşık ve dinamik stiller uygulayabilirsiniz.

3. Laravel Excel'de büyük veriyi nasıl dışa aktarırım?

Büyük veri kümelerini dışa aktarırken performans ve bellek sorunlarını önlemek için aşağıdaki yöntemler kullanılır:
* FromQuery ve Eloquent cursor(): FromQuery arayüzünü kullanarak, veriyi tek seferde belleğe yüklemek yerine, veritabanından akış (streaming) şeklinde almanızı sağlar. Eloquent sorgularında .cursor() metodunu kullanmak, her bir kaydı tek tek işleyerek belleği optimize eder.
* Kuyruklama (ShouldQueue): Export sınıfınıza ShouldQueue arayüzünü ekleyerek, dışa aktarım işlemini Laravel'in kuyruk sistemine atabilirsiniz. Bu, işlemi arka planda, ayrı bir süreçte çalıştırarak web isteğinin zaman aşımına uğramasını engeller ve kullanıcıya anında yanıt verilmesini sağlar. Excel::queue() metodunu kullanarak bu işlemi tetikleyebilirsiniz. Bu, laravel export data to excel işlemleri için özellikle kritik bir özelliktir.

4. Laravel'de Excel dışa aktarımı için hangi paket en iyisidir?

Laravel ekosisteminde Excel dışa aktarım ve içe aktarım için en popüler, en güçlü ve en iyi desteklenen paket kesinlikle Maatwebsite/Excel'dir. Geniş özellik yelpazesi, iyi dokümantasyonu, aktif geliştirme süreci ve Laravel'in temel prensipleriyle uyumu sayesinde, bu alandaki de facto standart haline gelmiştir.

5. Özel sorgudan Laravel Excel'de veri nasıl dışa aktarılır?

Özel bir sorgudan veri dışa aktarmak için, export sınıfınızda Maatwebsite\Excel\Concerns\FromQuery arayüzünü uygulayın. query() metodunuzda, Eloquent'in veya Laravel'in Query Builder'ın tüm gücünü kullanarak istediğiniz karmaşık sorguyu tanımlayabilirsiniz. Örneğin, Order::where('status', 'completed')->with('customer')->orderBy('created_at', 'desc') gibi özel bir sorgu yazabilir ve bu sorgunun sonuçlarını doğrudan Excel'e aktarabilirsiniz. WithMapping arayüzü ile de her bir satırı istediğiniz formatta dönüştürebilirsiniz. Bu, laravel excel export custom query talepleri için en uygun yoldur.

6. Laravel Excel'de başlıklar ile veri nasıl dışa aktarılır? (How to export data to excel with headers in Laravel?)

Excel dosyanızın en üst satırında başlıklar (sütun isimleri) olmasını sağlamak için, export sınıfınıza Maatwebsite\Excel\Concerns\WithHeadings arayüzünü eklemeniz ve headings() metodunu uygulamanız gerekir. Bu metod, bir dizi (array) döndürmeli ve bu dizideki her bir eleman, Excel dosyanızdaki ilgili sütunun başlığını temsil etmelidir. Örneğin: ['ID', 'Adı', 'E-posta']. Bu, laravel excel export example uygulamalarında sıkça kullanılan temel bir özelliktir.

7. Laravel Excel'de birden fazla sayfa nasıl eklenir?

Maatwebsite/Excel ile birden fazla sayfa içeren bir Excel dosyası oluşturmak için, ana dışa aktarım sınıfınızda Maatwebsite\Excel\Concerns\WithMultipleSheets arayüzünü uygulamanız ve sheets() metodunu tanımlamanız gerekir. Bu metod, her biri ayrı bir Excel sayfası olacak olan Export sınıfı örneklerini içeren bir dizi döndürmelidir. Her bir iç Export sınıfı, kendi veri kaynağına, başlıklarına ve stillerine sahip olabilir.

8. maatwebsite/excel nedir ve Laravel'de ne işe yarar?

maatwebsite/excel (veya laravel-excel) , Laravel projeleri için özel olarak tasarlanmış, PHPSpreadsheet kütüphanesini temel alan güçlü bir Excel dışa ve içe aktarım kütüphanesidir. Laravel'in mimarisiyle sorunsuz bir şekilde entegre olur ve geliştiricilere, Eloquent modellerinden, koleksiyonlardan veya dizilerden kolayca Excel (XLSX, CSV, ODS) dosyaları oluşturma ve bu dosyaları stilize etme, formatlama ve büyük veri kümeleriyle başa çıkma yetenekleri sunar. Ayrıca, Excel dosyalarını veritabanına aktarmak için de kullanılabilir. Esnek API'si sayesinde, karmaşık raporlama ve veri yönetimi ihtiyaçlarını karşılamak için ideal bir çözümdür.

Sonuç: Laravel ve Maatwebsite/Excel ile Sınırsız Veri Dışa Aktarım Potansiyeli

HTML'den stilize edilmiş Excel (XLSX) dosyalarını dışa aktarmak, özellikle modern web uygulamalarında, sadece bir teknik gereksinim değil, aynı zamanda kullanıcı deneyimini zenginleştiren ve veri odaklı kararları destekleyen stratejik bir yetenektir. Laravel'in sağlam altyapısı ile Maatwebsite/Excel kütüphanesinin benzersiz yetenekleri birleştiğinde, bu süreç, eskiden karmaşık ve zaman alıcı olan bir görev olmaktan çıkarak, hızlı, esnek ve verimli bir çözüme dönüşmüştür.

Bu rehber boyunca, Maatwebsite/Excel'in temel kurulumundan, FromView ile HTML/CSS tabanlı stilizasyona, WithStyles ile doğrudan hücre stilizasyonuna ve WithEvents ile en ince detaya kadar kontrol sağlamaya kadar farklı stil uygulama yaklaşımlarını derinlemesine inceledik. Ayrıca, FromQuery ve ShouldQueue gibi özelliklerle büyük veri kümelerini verimli bir şekilde dışa aktarmanın ve kullanıcı arayüzü iyileştirmeleriyle dışa aktarım sürecini kullanıcı dostu hale getirmenin yollarını keşfettik. laravel excel export, export excel in laravel ve maatwebsite/excel anahtar kelimelerinin her birini, ilgili bağlamlarında en detaylı şekilde ele alarak, bu konudaki tüm sorularınıza yanıt bulmanızı amaçladık.

Artık siz de Laravel projelerinizde, sadece veriyi değil, aynı zamanda görsel olarak etkileyici ve kullanıcılarınızın beklentilerini aşan, kurumsal kimliğinize uygun Excel raporları oluşturma gücüne sahipsiniz. Veri aktarımı süreçlerinizde stil ve işlevselliği bir araya getirerek, uygulamanızın değerini artırın ve kullanıcılarınıza gerçek bir katma değer sunun. Bu araçların sunduğu esneklik ve güçle, veri yönetimi ve raporlama süreçlerinizde sınırlar sizin hayal gücünüzle belirlenecektir.

Şevval Senyücel

Şevval Senyücel
“Yazmak, geleceği görmektir.” Paul Valéry
21 dk. okuma